Powikłania ze strony serca oraz pozasercowe mogące wystąpić w czasie testu
Należy pamiętać, że testom wysiłkowym przed rehabilitacją kardiologiczną poddawani są zwykle pacjenci po incydentach sercowo-naczyniowych, najczęściej po zawale serca. W trakcie wykonywania testu u tych pacjentów mogą wystąpić objawy świadczące o niewydolności serca lub pozasercowe.
Do powikłań ze strony serca należą zaburzenia rytmu: tachyarytmie i bradyarytmie, a także ostre zespoły wieńcowe, niedociśnienie, omdlenie, a nawet w skrajnych przypadkach wstrząs i zgon. U osób starszych czy przewlekle chorych może również dojść do powikłań pozasercowych, takich jak uszkodzenie układu kostno stawowego (złamanie kości, zwichnięcie stawu), uszkodzenie tkanek miękkich, czy zawroty głowy i osłabienie mogące utrzymywać się po zakończeniu testu.
Wskazania do wykonania testu wysiłkowego
Test wysiłkowy jest badaniem diagnostycznym i prognostycznym. Jego przeprowadzenie jest zalecane przy podejrzeniu choroby wieńcowej, ze względu na występowanie bóli w klatce piersiowej lub przemijającej duszności. Jest wykorzystywany również do oceny zaawansowania choroby wieńcowej i prawdopodobieństwa wystąpienia poważnych incydentów sercowo-naczyniowych takich jak zawał serca. Dodatkowo z jego pomocą otrzymujemy cenne informacje o wydolności i tolerancji wysiłku pacjenta a także jakie objawy podczas niego występują.
Test wysiłkowy możemy wykonywać w ostrej fazie choroby (mówimy wtedy o wstępnym teście wysiłkowym) oraz po ustąpieniu ostrej fazy (test wysiłkowy końcowy).
Cele wstępnego testu wysiłkowego
Test wykonywany na początku choroby, jeszcze w jej ostrym stadium, ma na celu wyodrębnienie chorych, którzy wymagają natychmiastowej pomocy inwazyjnej. Są to pacjenci z wybitnie dodatnim wynikiem testu, a więc z bardzo niską wydolnością fizyczną. Dodatkowo dzięki niemu można ocenić ryzyko wystąpienia ostrych incydentów sercowych prowokowanych aktywnością fizyczną. Wstępny test wysiłkowy pozwala również dostosować odpowiedni scenariusz rehabilitacji i dobranie właściwego obciążenia w trakcie treningu.
Cele końcowego testu wysiłkowego
Końcowy test wysiłkowy jest wykonywany, kiedy stan kliniczny pacjenta uległ stabilizacji. Pozwala określić, jak incydent sercowo-naczyniowy wpłynął na wydolność fizyczną pacjenta. Można również oszacować, czy pacjent jest zdolny do powrotu do pracy, czy konieczne są zmiany zawodowe oraz na jakie aktywności rekreacyjne może sobie pozwolić.
Przeciwwskazania do wykonania testu wysiłkowego
Test wysiłkowy nie może być wykonany u wszystkich pacjentów. Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do jego wykonania jest świeży zawał serca (<4 dni od początku objawów), aktywna i niestabilna dławica piersiowa, niekontrolowane arytmie, zatorowość płucna, ostre schorzenia ogólnoustrojowe oraz brak zgody badanego na wykonanie testu. Przeciwwskazania względne, czyli takie, które trzeba wziąć pod uwagę przed rozpoczęciem testu, to między innymi całkowity blok przedsionkowo-komorowy III stopnia, zwężenie ujścia aorty i zwężenie pnia lewej tętnicy wieńcowej. Dodatkowo zalicza się tu kardiomiopatia przerostowa i świeży udar mózgu. Należy też zwrócić uwagę na ciśnienie tętnicze krwi w spoczynku - jeżeli jest wyższe niż 200/110mmHg należy rozważyć powtórzenie testu w innym terminie po stabilizacji ciśnienia.
Jak przygotować badanego do próby wysiłkowej?
Zanim pacjent wejdzie na bieżnię czy ergometr rowerowy, konieczne jest podpisanie przez niego świadomej zgody, w której wyjaśniony jest cel badania oraz związane z nim korzyści i działania niepożądane. 12 godzin przed testem badany nie powinien wykonywać aktywności fizycznej, a na trzy godziny przed badaniem zalecane jest również powstrzymanie się od picia kawy, herbaty i palenia papierosów. Jeżeli pacjent przyjmuje leki, powinien je zażyć o standardowej porze, w szczególności jeżeli są to beta-blokery. Nie należy odstawiać leków przed badaniem, chyba że test ten ma mieć charakter diagnostyczny z powodu podejrzenia choroby wieńcowej.
Bezpośrednio przed testem badany powinien ubrać się w odzież i obuwie sportowe. Należy przypiąć elektrody EKG na odpowiednio przygotowaną skórę oraz wykonać badanie EKG spoczynkowe w pozycji leżącej oraz w pozycji, w której będzie przeprowadzany test. Tak samo postąpić z pomiarem ciśnienia krwi.
Aby wykonać test wysiłkowy, potrzebny jest sprzęt, a taki można kupić w sklepie medycznym Kredos.