Zastosowanie testów wysiłkowych
Podczas testów wysiłkowych jednocześnie monitorowany jest zapis EKG oraz kontrolowane ciśnienie tętnicze krwi, co pozwala określić stopień wydolności układu krążenia. Dodatkowo badania te są wykorzystywane w różnorodnych celach diagnostycznych i prognostycznych:
- diagnostyka bólu w klatce piersiowej, potwierdzenie występowania dławicy piersiowej;
- diagnostyka niejednoznacznych zmian w EKG;
- ocena ciężkości choroby niedokrwiennej serca;
- kwalifikacja do badań (np. angiokardiografii);
- diagnostyka zaburzeń rytmu serca;
- ocena skuteczności farmakoterapii chorób układu sercowo - naczyniowego.
Dodatkowo wyniki testów wysiłkowych są kluczowe w ułożeniu odpowiedniego programu rehabilitacji po przebytym zawale serca.
Rehabilitacja kardiologiczna a testy wysiłkowe
Ostre stany kardiologiczne, takie jak zawał serca, mogą znacznie osłabić jego zdolność do kurczenia się, a co za tym idzie - znacznie zmniejszyć jego wydolność. Testy wysiłkowe pozwalają określić stopień ubytku czynności układu sercowo-naczyniowego po przebytym incydencie sercowym.
Wstępna ocena czynnościowa układu krwionośnego powinna być podstawą kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej (KRK). Dzięki testom wysiłkowym można stwierdzić, w jaki sposób działa na pacjenta aktywność fizyczna - jaka jej intensywność ma efekt pozytywny, kardioprotekcyjny i negatywny, zwiększający ryzyko ponownych incydentów sercowych. Trzeba bowiem pamiętać, że zbyt duży wysiłek fizyczny u pacjentów z niewydolnością serca i krążenia może prowadzić do niedotlenienia mięśnia sercowego i dalszego pogorszenia czynności serca. Wyniki testów wysiłkowych dają wiele istotnych informacji na temat wydolności fizycznej pacjenta, pozwalają określić wagę skutków incydentu sercowo-naczyniowego. Dodatkowo jego wynik jest też cenną wskazówką dla pacjenta - na tej podstawie może wybrać bezpieczny rodzaj codziennych aktywności, zarówno zawodowych jak i rekreacyjnych.
Rodzaje testów wysiłkowych
Istnieją różne rodzaje testów wysiłkowych, które różnią się metodą oceny wydolności oraz natężeniem wysiłku. Do najbardziej popularnych zaliczamy test na bieżni mechanicznej oraz na ergometrze rowerowym
Wybór urządzenia
Najczęściej w pracowniach badania wydolności organizmu korzysta się z bieżni mechanicznej i ergometru rowerowego. Bieżnia jest częściej stosowana, ponieważ najlepiej odwzorowuje codzienny wysiłek fizyczny. Model B612 Aspel Aster posiada wbudowany moduł EKG i zapewnia płynną kontrolę nachylenia. Cykloergometry zajmują mniej miejsca, jednak podczas pomiaru może być zaniżony u osób niewytrenowanych nawet o 25% w porównaniu z uzyskanym na bieżni mechanicznej. Na cykloergometrze łatwiej jest wykonać zapis EKG, ze względu na mniejszy ruch pacjenta. Przeznaczony do rehabilitacji kardiologicznej cykloergometr CRG 200 Aspel Aster zapewnia precyzyjną regulację obciążenia oraz moduł do monitorowania EKG.
Testy wysiłkowe dzielimy ze względu na:
- sposób oceny wydolności;
- natężenie wysiłku;
- sposób zadawania wysiłku.
Sposób oceny wydolności
Wydolność można mierzyć pośrednio, przy użyciu wzorów ACSM (wartość estymowana, eMET) oraz przy pomocy bezpośredniego pomiaru zużycia tlenu (test spiroergometryczny CPET, wartość bezpośrednio zmierzona w badaniu mMET). Należy mieć na uwadze, że wartość estymowana eMET jest zwykle zawyżona u osób zdrowych o średnio 9%, a u obciążonych kardiologicznie o 28% w porównaniu z wartością zmierzoną bezpośrednio.
Natężenie wysiłku
Wyróżniamy tutaj testy maksymalne i submaksymalne. Testy maksymalne są bezpieczne po 14-21 dniach od wypisu ze szpitala po przebytym zawale. Do wykonania takiego badania jest konieczna stabilizacja stanu klinicznego pacjenta. Natomiast test submaksymalny można przeprowadzić już na 4-6 dni przed wypisem ze szpitala, we wczesnym okresie po zawale oraz szczególnie u chorych ze zwiększonym ryzykiem zawału w czasie wysiłku fizycznego.
Sposób zadawania wysiłku
Obciążenie podczas testu wysiłkowego może być stopniowane (GXT - graded exercise test) i o stałym wzroście obciążenia (testy typu “ramp”).
Test stopniowany
W trakcie testu o charakterze stopniowo wzrastającego obciążenia, pierwszy stopień ma dla pacjenta charakter rozgrzewki. Następnie obciążenie wzrasta o 1-3 MET na każdy stopień w zależności od jego ciężkości. Pojedynczy wzrost nie powinien trwać dłużej niż 3 minuty, natomiast czas trwania całego badania nie powinien przekroczyć 12 minut.
Test typu “ramp”
W trakcie tego testu na początku obciążenie wzrasta łagodnie, a potem równomiernie zwiększa się. Charakterystyczny jest liniowy, ciągły charakter krzywej zużycia tlenu przez pacjenta do czasu trwania testu i zastosowanego obciążenia. Dzięki stale zwiększającemu się, a nie skokowemu przyrostowi obciążenia, test ten jest lepiej tolerowany przez chorych. Jest też dokładniejszy w ocenie wydolności. Test powinien trwać od 8 do 12 minut.Testy wysiłkowe są bez wątpienia bardzo istotnym elementem rehabilitacji kardiologicznej pacjentów po ostrych incydentach sercowo-naczyniowych. Wyniki badania pozwalają na indywidualne dostosowanie ciężkości wysiłku fizycznego w trakcie rehabilitacji tak, aby miał on korzystny wpływ na pacjenta i nie pogłębiał niewydolności serca.
Sklep medyczny Kredos poleca niezbędny sprzęt do przeprowadzania testów wysiłkowych u pacjentów. Warto przejrzeć ofertę i dopasować ją do potrzeb każdego badania.